Baggervinding redt Oosterdel

Het afkalven van de eilandjes in het Oosterdelgebied is een groot probleem. Afgelopen voorjaar stelden onderzoekers vast dat de baggermethode in het landschapsreservaat moet worden gewijzigd om een abrupt hoogteverschil tussen de diepe bodem en de bovenkant van het eiland te voorkomen. Het is nog wachten op het officiële eindrapport waarin staat welke maatregelen er precies getroffen moeten worden.

Historische kennis
Door zijn grote historische kennis over het gebied weet Vader hoe de tuinders vroeger zo baggerden dat de oevers geleidelijk omhoog liepen. Hierdoor kon het riet er goed aarden en kalfden de oevers niet zomaar af. ,,Dit baggeren ging toen handmatig met behulp van een slikbeugel. Aan een lange stok was een stalen ring bevestigd waar een netje aan vast zat. En daarmee sleepten ze dan over de bodem. De bagger werd op het land gegooid. En omdat dat enorm vruchtbaar was vochten de tuinders om de bagger.’’
Slikbeugels worden niet meer gebruikt, maar het principe stond aan de basis van het idee van Nico Vader, die vroeger ook voor Konijn Machinebouw in Hoorn heeft gewerkt. Hij wist dat Veldzorg, de beheerder van het Oosterdelgebied, een kraantje had dat haast niet gebruikt werd. ,,Ik heb gevraagd of ik die mocht lenen. Ik heb daar een verlengarm opgezet waarmee je zeven meter ver kunt komen en daarop markeringen aangebracht zodat je kunt zien hoe diep je zit.’’

Vader heeft geen zin om af te wachten op welke maatregelen er precies worden voorgesteld. ,,De beste manier is om te laten zien hoe het werkt en daarom heb ik gewoon zo’n ding gemaakt. Ik kan ’m als een kaasschaaf over de bodem laten bewegen en ik heb hem vlijmscherp gemaakt, waardoor je ook de troep er zo mee uit kan filteren.’’ Volgens hem kunnen de eilandjes geen grote, zware kraan aan. ,,Het materiaal moet zo licht mogelijk.’’
Hij is ervan overtuigd dat je met het kraantje rond alle eilanden kunt gaan baggeren. ,,Misschien moet je er nog een bij doen. Maar als je elke dag met een paar man bezig bent dan ben je in een half jaar klaar. Zelf heeft hij de sloot rond zijn Museale Schuitenhelling al uitgebaggerd en geconstateerd dat het prima werkt. Je kunt de sloot hier honderd procent mee in profiel krijgen en het onderwaterprofiel is het belangrijkste om de eilandjes in stand te houden.’’

Voorzitter Catharinus Jelsma van Veldzorg, die ooit in de directie van een groot baggerbedrijf heeft gezeten, laat weten enthousiast te zijn over de door Vader bedachte oplossing. Hij weet dat er al heel lang op veel plekken niet goed gebaggerd is in het gebied. ,,Maar wij kunnen wel van alles willen, maar het gebied is van Staatsbosbeheer.’’
Als Veldzorg toch het baggeren op zich gaat nemen met haar vrijwilligers dan zal volgens Jelsma eerst nog met andere partijen, waaronder het hoogheemraadschap, moeten worden overlegd over de baggermethode. ,,Elders doen ze het met een pomp en dan wordt de bagger over het land gespoten, maar de methode van Vader kun je ook gebruiken om sloten mee te verontdiepen. Er zijn nu plekken die te ondiep zijn en plekken die te diep zijn. Dit is serieus genoeg dat wij er met onze technische mensen goed naar gaan kijken.’’
Volgens Jelsma telt het Oosterdelgebied zo’n 26 kilometer aan slootjes die gebaggerd moeten worden. ,,Maar je hoeft het natuurlijk niet allemaal in een jaar uit te baggeren.’’