skip to Main Content

Wie stopt de rivierkreeft?

NHD 25-09-2020 Arie Bergwerff. Foto JJfoto.nl/Jan Jong

Het gegraaf van de Amerikaanse rivierkreeften in de Langedijker wateren is reden tot grote zorg, vindt de Alkmaarse bioloog Nico van der Wel. ,,Het vinden van de juiste manier van bestrijden kan heel lang duren. Denk maar aan de muskusrat, het duurde tientallen jaren en het kostte 30 miljoen per jaar. Die tijd heeft het Oosterdelgebied niet. Het is kostbaar cultureel erfgoed en dreigt nu zo maar in het water weg te zakken.’’

Van der Wel schrijft voor H2O, het vakblad voor de watersector, en maakt samen met een kompaan ook natuurboeken. ,,Het Rijk der Duizend Eilanden is met zijn vele oevers en water en weinig land een uitstekende broedkamer voor de Amerikaanse rivierkreeften. Dat de kreeften volgens de site Waarneming.nl ook al op straat gezien zijn in Alkmaar-Noord en Oudkarspel laat zien dat deze exoten het hier prima naar de zin hebben.’’

Perfect

,,We hebben in laag Nederland de perfecte leefomgeving gecreëerd voor deze kreeften. Vooral dijken en niet-verharde kaden met aan weerszijden water zijn kwetsbaar. Dat graafwerk hoort bij het voortplantingsgedrag van deze diertjes. De vrouwtjes zijn erg vruchtbaar. In het najaar dragen ze kleine kreeftjes onder hun lijf. Die laten ze in het voorjaar los. Als je dit de vrije loop laat, dan heb je straks overal rivierkreeftjes. Ze zorgen met hun graafwerk voor veel slib en modder. Daarnaast knippen ze ook waterplanten af. Dat komt de waterkwaliteit niet ten goede en die is in deze provincie al slecht.’’

(Tekst gaat door onder de foto)

Een gevangen rivierkreeftje toont zijn scharen.

Terwijl hij op een terras in Geestmerambacht zijn verhaal doet, vliegen twee halsbandparkieten krijsend van de ene naar de andere boom. Nog zo’n ongenode gast. ,,Die gaat nooit meer weg. Misschien dat dit nog veranderd met drie strenge winters maar de aarde warmt alleen maar verder op.’’ Van der Wel noemt nog een aantal invasieve exoten: Japanse duizendknoop, Watercrassula en Waterwaaier zorgen nu al voor veel geld kostende overlast. Het aantal exoten zal alleen maar stijgen en nieuwe soorten zullen blijven komen, is zijn overtuiging. ,,Exoten komen hier in een gespreid bedje.’’

En krijg ze maar weer eens het land uit. Ooit ontsnapten er in Tsjechië en Duitsland enkele muskusratten. ,,De dieren verspreidden zich razendsnel over heel Europa. Het heeft in ons land tientallen jaren geduurd voordat we de muskusrat in bedwang hadden’’, weet Van der Wel.

Niet rood

Het aantal locaties en meldingen van rivierkreeften ten noorden van het Noordzeekanaal is betrekkelijk laag, veel lager dan in Zuid-Holland. Het gebied Alkmaar-Bergen valt op, net als de Oosterdel. Waar de rode Amerikaanse rivierkreeft het meeste voorkomt en veel overlast geeft, gaat het in de Oosterdel om de geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft. Het was Van der Wel tijdens een gesprek met Gerrit Arkestijn van de stichting Veldzorg, beheerder van het cultureel erfgoed Oosterdelgebied, ook al opgevallen dat de gevangen beestjes helemaal niet rood waren.

(Tekst gaat door onder de foto)

Opbrengst van een dagje vissen tijdens de onlangs gehouden hengelwedstrijd.

Rood, geknobbeld of gevlekt, voor overlast zorgen de gretige gravers. Van der Wel noemt twee oorzaken. ,,Ze zijn waarschijnlijk veel ingevoerd met ballastwater. Schepen van elders nemen ballastwater in als de bulklading niet evenwichtig is verdeeld. Ze lozen het als ze hier zijn aangekomen en met dat water komen planten en dieren mee.’’ Een tweede bron is import en handel. In tuincentra zijn allerlei exotische waterplanten en vissen te koop. Wie spijt krijgt van zijn aankopen en ze vervolgens ergens in een sloot kiepert, zorgt zo voor verdere verspreiding.’’ Er komen steeds meer nieuwe soorten binnen, constateert de bioloog. ,,Zo is het voor de waterbeheerders dweilen met de kraan open.’’

Viswedstrijd

De door het college van Langedijk georganiseerde ludieke viswedstrijd voor jongeren was vooral een aardig initiatief. ,,Dat was leuk, er is veel publiciteit mee gehaald. Maar er was natuurlijk niemand die serieus het idee had dat het kreeftenprobleem met het ophengelen van ruim 6800 kreeftjes verholpen zou zijn.’’ De diertjes zijn nog immer in groten getale aanwezig. Lang werd gedacht dat ze hier geen natuurlijke vijanden hebben maar inmiddels is duidelijk dat futen zich de kreeftjes goed laten smaken.

(Tekst gaat door onder de foto)

Het Oosterdelgebied, kostbaar cultureel erfgoed© Alle foto’s JJFoto.nl/Jan Jong

In het Oosterdelgebied gaan nu studenten van InHolland onderzoek doen. ,,Misschien kun je met rietkragen of matjes van wilgentenen de oevers tegen de gravertjes beschermen. Maar in het gebied is 58 kilometer oever. Dat wordt een behoorlijk bedrag per kilometer.’’ Van der Wel denkt dat er veel breder nagedacht moet worden om tot een goede en gerichte aanpak te komen. ,,Je kunt dit probleem niet bij Veldzorg laten liggen.’’ Hij kijkt vooral ook richting Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). Het schap onderneemt nu geen actie omdat het Oosterdelgebied onder Staatsbosbeheer valt. ,,Het is bij uitstek hun verantwoordelijkheid. De kreeften houden van zachte oevers en kunnen met hun graafwerk ook voor grote problemen zorgen in de Eilandspolder en in Waterland.’’

Er moet op regionaal niveau centraal beleid komen, stelt Van der Wel. ,,Samenwerking tussen de waterschappen, beroepsvisserij, natuurbeheerders en burgers is noodzakelijk, waarbij bij ons voor het HHNK een grote rol is weggelegd. De exoten moeten nu op de agenda, bij alle partijen in het waterbeheer. Waar zijn de risicoplekken? Wat is de schade? Het moet in kaart worden gebracht. Er is misschien al veel meer schade dan we denken.’’

De intentie om het probleem goed aan te gaan pakken lijkt er. Vandaag ligt bij de ledenvergadering van de VNG een motie op tafel waarin Langedijk en Heerhugowaard vragen om nog voor het eind van dit jaar te komen tot de vorming van een taskforce, met daarin alle betrokken partijen, om de oprukkende rivierkreeftjes een halt toe te roepen.

Dit bericht heeft 0 reacties

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Back To Top